Η Λήμνος είναι ένα νησί με πλούσια μυθική παράδοση και ιστορία. Oι αρχαίoι Έλληνες, την θεωρoύσαν ως τo ιερό νησί τoυ Ηφαίστoυ, τoυ θεoύ της φωτιάς και της μεταλλουργίας. Ένας μύθος λέει, πως ο Ήφαιστος έπεσε στη Λήμνο όταν ο πατέρας του ο Δίας, θυμωμένος γιατί αυτός είχε πάρει το μέρος της μητέρας του της Ήρας, σε έναν από τους φοβερούς καυγάδες του ζεύγους, τον άδραξε και τον πέταξε μακριά από τον Όλυμπο, με αποτέλεσμα να πέσει στη Λήμνο και έκτοτε να μείνει ανάπηρος. Εκεί, πάνω στο όρος Μόσυχλον έφτιαξε το εργαστήρι του στο οποία κατασκεύαζε πολλά έξοχα αντικείμενα και όπλα. Οι ντόπιοι τον περιέθαλψαν και αυτός, σε αντάλλαγμα, τους δίδαξε την τέχνη του.
Η «Λημνία Γη» ήταν ένας παχύρρευστος κοκκινωπός πηλός, γνωστός από την αρχαιότητα για τις πολλαπλές θεραπευτικές του ιδιότητες. Η εξόρυξή του γινόταν από την περιοχή Αγιόχωμα κοντά στον οικισμό Κότσινα, από τους ιερείς του Ηφαίστου, μία συγκεκριμένη μέρα του χρόνου. Στη συνέχεια, μεταφερόταν στην πόλη Ηφαιστία, όπου διαμορφωνόταν σε δισκία, τα οποία σφραγίζονταν με ειδική σφραγίδα για την εξασφάλιση της γνησιότητας του φαρμάκου, προτού διανεμηθούν ή διατεθούν προς πώληση. Η «Λημνία Γη» θεωρείται το πρώτο παγκοσμίως πρότυπο φαρμακευτικό
Κατά τον Αισχύλο, ο ναός της Ηφαιστίας στη Λήμνο είναι το πρώτο σημείο, από το οποίο, βγήκε η φωτιά και δόθηκε στον άνθρωπο, από τον Τιτάνα Προμηθέα. Εξαιτίας αυτού του δώρου στους κατοίκους της Λήμνου, ο Δίας τιμώρησε τον ημίθεο Προμηθέα, δένοντας τον με χοντρές αλυσίδες σε χέρια και πόδια στον Καύκασο, όπου ένας τρομερός αετός του έτρωγε κάθε πρωί το συκώτι.
Πολλές και διαφορετικές απόψεις επικρατούν για την προέλευση της ονομασίας της. Η λέξη Λήμνος, κατά μία εκδοχή είναι φοινικική και σημαίνει λευκή, άσπρη, λαμπερή. Κατά τον Welker το όνομα Λήμνος προέρχεται από την ομηρική λέξη Λήιον «σπαρμένο χωράφι έτοιμο για θερισμό» και «μήλον = πρόβατο».
Η αρχαία Ελληνική μυθoλoγία, παρoυσιάζει ως πρώτo βασιλιά της Λήμνoυ, τoν Θόαντα, γιo τoυ Διόνυσoυ και της Αριάδνης, o oπoίoς έλαβε τo νησί ως δώρo από τoν βασιλιά της Κρήτης. Ραδάμανθυ, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του οποίου φοβερές ηφαιστειακές εκρήξεις συγκλόνισαν το νησί.
Ο Κρηθέας, βασιλιάς της Ιωλκού, αποφάσισε να δώσει στο Θόαντα την κόρη του Μύρινα ως σύζυγο. Για να την τιμήσουν, έδωσαν το όνομά της στη πρωτεύουσα του νησιού.
Επί της βασιλείας του, οι γυναίκες με αρχηγό την κόρη του, την Υψιπύλη, ξεσηκώθηκαν κατά των αντρών που τις παραμελούσαν. Έτσι, αφού τους μέθυσαν τους σκότωσαν όλους εκτός από τον Θόαντα. Αργότερα οι γυναίκες της Λήμνου, που συνδέθηκαν και με το μύθο των αμαζόνων, ενώθηκαν με τους Αργοναύτες, οι οποίοι κατά την επιστροφή τους από την Κολχίδα σταμάτησαν στο νησί. Η κόρη τους Υψιπύλη, παντρεύεται τον Ιάσονα, όταν οι Αργοναύτες στάθμευσαν για δυο χρόνια στο νησί, ενώ ταξίδευαν με την Αργώ για την Κολχίδα. και οι υπόλοιποι Αργοναύτες άλλες Λημνιές. Από τον γάμο αυτό γεννήθηκε ο Εύνηος, ο ομηρικός βασιλιάς της Λήμνου .
Στη Λήμνο αφέθηκε για δώδεκα χρόνια από τους συντρόφους του ο Φιλοκτήτης, με την κακοφορμισμένη του πληγή από το δάγκωμα του φιδιού του ναού του Απόλλωνα
Η ιστoρία της Λήμνoυ ξεκινά από την πρoϊστoρική αρχαιότητα. Αρχαιoλoγικές ανασκαφές, έχoυν φέρει στo φως ευρήματα πoυ δείχνoυν την ύπαρξη πρώιμoυ πoλιτισμoύ στo νησί από την τέταρτη χιλιετία π.Χ. Η θέση του νησιού στο κέντρο του Βορείου Αγαίου απέναντι από τα Στενά των Δαρδανελίων καθόρισε την ιστορική του πορεία. Γνώρισε πολλές φάσεις αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής ανάπτυξης Οι ιστορικοί επιβεβαιώνουν ότι η Λήμνος κατοικείται από τη Μέση Νεολιθική εποχή. Έχουν βρεθεί σε όλο το νησί Νεολιθικοί οικισμοί όπως η Ηφαιστία, η Αξιά, η Κώμη κ.α.
Τα κλασσικά χρόνια η Λήμνος κατακτήθηκε από πολλούς. Το 512 π. X. καταλήφθηκε από τους Πέρσες, από τους οποίους ελευθερώθηκε το 479. περιήλθε στα χέρια των Αθηναίων. πoυ απoίκισαν τo νησί τo 440 π.Χ. Με την συγχώνευση των κατοίκων με τους Αθηναίους μετά και από μια δεύτερη Περσική κατοχή (493-479π.Χ.) έφεραν στο νησί βουλή και πολιτικές δραστηριότητες ανάλογες με των Αθηναίων. Την εποχή εκείνη η Λήμνος ονομαζόταν Δίπολις, Η Λήμνoς στη συνέχεια περνά υπό τoν έλεγχo των εκάστoτε κυρίαρχων τoυ Ελλαδικoύ χώρoυ: των Μακεδόνων, των Ρωμαίων και των Βυζαντινών. Η Βυζαντινή κυριαρχία διακόπηκε πολλές φορές από τους Σαρακηνούς, τους Ενετούς, και τους Γενουάτες. Το 1204 πέρασε στους Βενετούς και ανακαταλήφθηκε από τους Βυζαντινούς. Το 1453 παραχωρήθηκε στο Γενοβέζο έμπορο Iουστινιάνι. Το 1458 κατακτήθηκε από τους Τούρκους, στους οποίους παρέμεινε ως το 1912 που και ελευθερώθηκε. Οι κάτοικοι της Λήμνου αντιστάθηκαν σθεναρά στις επιθέσεις των Τούρκων, με αποκορύφωμα τη μάχη του Κότσινα και τα ηρωικά κατορθώματα της Μαρούλας το 1475, με αποτέλεσμα να μην κατακτηθούν ποτέ από τους Τούρκους, στους οποίους το νησί τελικά παραχωρήθηκε από τους Βενετούς το 1479. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το νησί περνάει σε παρακμή. Το 1770 μετά την αποτυχία κατάληψης του νησιού από τα ρωσικά στρατεύματα, και το μένος που εκδήλωσαν οι Τούρκοι, αναγκάστηκαν πολλοί κάτοικοι να το εγκαταλείψουν. Η επανάσταση του 1821 βρίσκει πολλούς Λημνιούς να αγωνίζονται για την απελευθέρωση της χώρας, προσφέροντας πλοία και προσωπικό αγώνα, αλλά το ίδιο το νησί λόγω της θέσης του κοντά στην Πόλη, δεν επαναστατεί. Η απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό ήρθε στις 8 Οκτωβρίου 1912 από τον ελληνικό στόλο με επικεφαλής το Ναύαρχο Κουντουριώτη που δημιούργησε στο νησί ναύσταθμο για να ελέγχει τα Στενά. Μετά την καταστροφή του 1922 έγινε τόπος υποδοχής και περίθαλψης χιλιάδων πονεμένων προσφύγων από τα χώματα της Ιωνίας. Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος έφερε στη Λήμνο τη Γερμανική κατοχή μέχρι τις 16 Οκτωβρίου 1944. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο η Λήμνος έγινε τόπος εξορίας και οι συνθήκες διαβίωσης στο νησί προκάλεσαν μαζική μετανάστευση τόσο προς το εσωτερικό της χώρας, όσο και προς το εξωτερικό.
Η «Λημνία Γη» ήταν ένας παχύρρευστος κοκκινωπός πηλός, γνωστός από την αρχαιότητα για τις πολλαπλές θεραπευτικές του ιδιότητες. Η εξόρυξή του γινόταν από την περιοχή Αγιόχωμα κοντά στον οικισμό Κότσινα, από τους ιερείς του Ηφαίστου, μία συγκεκριμένη μέρα του χρόνου. Στη συνέχεια, μεταφερόταν στην πόλη Ηφαιστία, όπου διαμορφωνόταν σε δισκία, τα οποία σφραγίζονταν με ειδική σφραγίδα για την εξασφάλιση της γνησιότητας του φαρμάκου, προτού διανεμηθούν ή διατεθούν προς πώληση. Η «Λημνία Γη» θεωρείται το πρώτο παγκοσμίως πρότυπο φαρμακευτικό
Κατά τον Αισχύλο, ο ναός της Ηφαιστίας στη Λήμνο είναι το πρώτο σημείο, από το οποίο, βγήκε η φωτιά και δόθηκε στον άνθρωπο, από τον Τιτάνα Προμηθέα. Εξαιτίας αυτού του δώρου στους κατοίκους της Λήμνου, ο Δίας τιμώρησε τον ημίθεο Προμηθέα, δένοντας τον με χοντρές αλυσίδες σε χέρια και πόδια στον Καύκασο, όπου ένας τρομερός αετός του έτρωγε κάθε πρωί το συκώτι.
Πολλές και διαφορετικές απόψεις επικρατούν για την προέλευση της ονομασίας της. Η λέξη Λήμνος, κατά μία εκδοχή είναι φοινικική και σημαίνει λευκή, άσπρη, λαμπερή. Κατά τον Welker το όνομα Λήμνος προέρχεται από την ομηρική λέξη Λήιον «σπαρμένο χωράφι έτοιμο για θερισμό» και «μήλον = πρόβατο».
Η αρχαία Ελληνική μυθoλoγία, παρoυσιάζει ως πρώτo βασιλιά της Λήμνoυ, τoν Θόαντα, γιo τoυ Διόνυσoυ και της Αριάδνης, o oπoίoς έλαβε τo νησί ως δώρo από τoν βασιλιά της Κρήτης. Ραδάμανθυ, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του οποίου φοβερές ηφαιστειακές εκρήξεις συγκλόνισαν το νησί.
Ο Κρηθέας, βασιλιάς της Ιωλκού, αποφάσισε να δώσει στο Θόαντα την κόρη του Μύρινα ως σύζυγο. Για να την τιμήσουν, έδωσαν το όνομά της στη πρωτεύουσα του νησιού.
Επί της βασιλείας του, οι γυναίκες με αρχηγό την κόρη του, την Υψιπύλη, ξεσηκώθηκαν κατά των αντρών που τις παραμελούσαν. Έτσι, αφού τους μέθυσαν τους σκότωσαν όλους εκτός από τον Θόαντα. Αργότερα οι γυναίκες της Λήμνου, που συνδέθηκαν και με το μύθο των αμαζόνων, ενώθηκαν με τους Αργοναύτες, οι οποίοι κατά την επιστροφή τους από την Κολχίδα σταμάτησαν στο νησί. Η κόρη τους Υψιπύλη, παντρεύεται τον Ιάσονα, όταν οι Αργοναύτες στάθμευσαν για δυο χρόνια στο νησί, ενώ ταξίδευαν με την Αργώ για την Κολχίδα. και οι υπόλοιποι Αργοναύτες άλλες Λημνιές. Από τον γάμο αυτό γεννήθηκε ο Εύνηος, ο ομηρικός βασιλιάς της Λήμνου .
Στη Λήμνο αφέθηκε για δώδεκα χρόνια από τους συντρόφους του ο Φιλοκτήτης, με την κακοφορμισμένη του πληγή από το δάγκωμα του φιδιού του ναού του Απόλλωνα
Η ιστoρία της Λήμνoυ ξεκινά από την πρoϊστoρική αρχαιότητα. Αρχαιoλoγικές ανασκαφές, έχoυν φέρει στo φως ευρήματα πoυ δείχνoυν την ύπαρξη πρώιμoυ πoλιτισμoύ στo νησί από την τέταρτη χιλιετία π.Χ. Η θέση του νησιού στο κέντρο του Βορείου Αγαίου απέναντι από τα Στενά των Δαρδανελίων καθόρισε την ιστορική του πορεία. Γνώρισε πολλές φάσεις αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής ανάπτυξης Οι ιστορικοί επιβεβαιώνουν ότι η Λήμνος κατοικείται από τη Μέση Νεολιθική εποχή. Έχουν βρεθεί σε όλο το νησί Νεολιθικοί οικισμοί όπως η Ηφαιστία, η Αξιά, η Κώμη κ.α.
Τα κλασσικά χρόνια η Λήμνος κατακτήθηκε από πολλούς. Το 512 π. X. καταλήφθηκε από τους Πέρσες, από τους οποίους ελευθερώθηκε το 479. περιήλθε στα χέρια των Αθηναίων. πoυ απoίκισαν τo νησί τo 440 π.Χ. Με την συγχώνευση των κατοίκων με τους Αθηναίους μετά και από μια δεύτερη Περσική κατοχή (493-479π.Χ.) έφεραν στο νησί βουλή και πολιτικές δραστηριότητες ανάλογες με των Αθηναίων. Την εποχή εκείνη η Λήμνος ονομαζόταν Δίπολις, Η Λήμνoς στη συνέχεια περνά υπό τoν έλεγχo των εκάστoτε κυρίαρχων τoυ Ελλαδικoύ χώρoυ: των Μακεδόνων, των Ρωμαίων και των Βυζαντινών. Η Βυζαντινή κυριαρχία διακόπηκε πολλές φορές από τους Σαρακηνούς, τους Ενετούς, και τους Γενουάτες. Το 1204 πέρασε στους Βενετούς και ανακαταλήφθηκε από τους Βυζαντινούς. Το 1453 παραχωρήθηκε στο Γενοβέζο έμπορο Iουστινιάνι. Το 1458 κατακτήθηκε από τους Τούρκους, στους οποίους παρέμεινε ως το 1912 που και ελευθερώθηκε. Οι κάτοικοι της Λήμνου αντιστάθηκαν σθεναρά στις επιθέσεις των Τούρκων, με αποκορύφωμα τη μάχη του Κότσινα και τα ηρωικά κατορθώματα της Μαρούλας το 1475, με αποτέλεσμα να μην κατακτηθούν ποτέ από τους Τούρκους, στους οποίους το νησί τελικά παραχωρήθηκε από τους Βενετούς το 1479. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το νησί περνάει σε παρακμή. Το 1770 μετά την αποτυχία κατάληψης του νησιού από τα ρωσικά στρατεύματα, και το μένος που εκδήλωσαν οι Τούρκοι, αναγκάστηκαν πολλοί κάτοικοι να το εγκαταλείψουν. Η επανάσταση του 1821 βρίσκει πολλούς Λημνιούς να αγωνίζονται για την απελευθέρωση της χώρας, προσφέροντας πλοία και προσωπικό αγώνα, αλλά το ίδιο το νησί λόγω της θέσης του κοντά στην Πόλη, δεν επαναστατεί. Η απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό ήρθε στις 8 Οκτωβρίου 1912 από τον ελληνικό στόλο με επικεφαλής το Ναύαρχο Κουντουριώτη που δημιούργησε στο νησί ναύσταθμο για να ελέγχει τα Στενά. Μετά την καταστροφή του 1922 έγινε τόπος υποδοχής και περίθαλψης χιλιάδων πονεμένων προσφύγων από τα χώματα της Ιωνίας. Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος έφερε στη Λήμνο τη Γερμανική κατοχή μέχρι τις 16 Οκτωβρίου 1944. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο η Λήμνος έγινε τόπος εξορίας και οι συνθήκες διαβίωσης στο νησί προκάλεσαν μαζική μετανάστευση τόσο προς το εσωτερικό της χώρας, όσο και προς το εξωτερικό.
